Dwars Op 82: Boerderij Rijnoord, EX-VOTO en bakker Ammerlaan
17 dec 2024 -
Voorhout heeft weinig rijksmonumenten, maar de voormalige boerderij Rijnoord aan de Van den Berch van Heemstedeweg is die klassering meer dan waard.
Het gebouw met een vierkante grondslag en een riet gedekt schilddak dateert van de zeventiende eeuw. Op de vier hoeken staan gemetselde schoorstenen en de nok heeft nokpannen. De gevels zijn in kruisverband gemetseld en er is een zwart geteerde plint met daarboven wit metselwerk tot halverwege de gevels. Daarin zitten op onregelmatige afstand een aantal muurankers. In 2005 heeft de Rijksdienst Cultureel Erfgoed aan Rijnoord de status van rijksmonument toegekend. Ook het karnhuis, naast en achter de hoeve, is rijks monumentaal.
Warmerdam
Op oude landkaarten staat het pand getekend, samen met de afgebroken Zandhoeve en de eveneens verdwenen Prinsenhof, gedrieën nabij de Klokkenmakersbrug over de Zandsloot. Deze was gegraven om het afgegraven zand van de duinenrij ter plaatse, te verschepen naar stads- en wegenbouw. Vanaf het midden van de zeventiende eeuw pachtten leden van de familie Warmerdam de boerderij.
Bij de invoering van het kadaster, begin negentiend eeuw, is Rijnoord, toen nog zonder deze naam, eigendom van Kors Warmerdam. De familie is kerkelijk zeer betrokken en vrijgevig. Nadat in 1809 het protestantse kerkgebouw van Voorhout gedeeld wordt tussen de hervormde en katholieke gemeenschap worden er ruime schenkingen gedaan.
Rijnoord
De boerderij kent door de eeuwen veel verschillende adressen. Van Nieuwe Wech (vóór 1800) via Zwarte of Eerste Zandsloot (tot 1925) tot Van den Berch van Heemstedeweg (vanaf 1926). Door vererving komt in het midden van de negentiende eeuw de familie Van Rijn op Rijnoord wonen. In 1928 koopt Piet van der Lans de boerderij. Omstreeks 1937 betrekt Chris Bierman Sr. met zijn gezin de woning. Na de oorlog is hier de garage en werkplaats van het internationaal transportbedrijf Bierman. Er wonen al lang geen veeboeren meer op de boerderij, maar het is nog steeds een sieraad voor Voorhout.
Jongerencentrum EX-VOTO
Overleg tussen vlnr. Paul Bakker, Mirjam Phernambucq, John Langeveld, Frits Hamel, Steve Langeveld, Ronald Selter en Michelle Chasley. (Foto: HKV / Wilco Langeveld).
40 jaar geleden zijn de plannen voor de wijk Oosthout in Voorhout concreet geworden. In 1985 is de bouw van de woningen aan de Bloemenschans al in volle gang als de boerderij Kerkzicht door Ton van Wijk anti-kraak wordt bewoond. De boerenhoeve ligt lekker centraal maar toch afgelegen genoeg en is daarmee een ideale plek voor jongeren.
Mysterieus
Dit is de plek en het jaar dat de plannen voor een nieuw jongerencentrum worden gesmeed. De vriendengroep die bij elkaar komt in de woning van Ton hebben het Sociaal en Educatief Centrum (SEC), bij sporthal de Gaasbak op het oog. Er worden plannen gemaakt voor de inrichting en de financiën. Besloten wordt om het jongerencentrum de wat mysterieuze naam EX-VOTO te geven. Ook ontwerpen de jongeren zelf het logo. Er komt goedkeuring van de gemeente en met hulp van veel vrijwilligers wordt de ruimte ingericht en verbouwd. De officiële opening vindt plaats in september 1986. Wethouders, ouders, grootouders en vrienden worden uitgenodigd.
Maatschappelijke functie
In de jaren daarop organiseren de jongeren mooie projecten. Te denken valt aan voorstellingen van Candy Dulfer, Johan, Osdorp Posse en de Radio Veronica Drive In Show. Ook zijn er cabaret uitvoeringen van Lebbis & Jansen, NUHR, Hans Teeuwen en Sanne Wallis de Vries. Alles wordt door de jeugd zelf georganiseerd. Zo heeft EX-VOTO een maatschappelijke functie en is tegelijk een plek voor alle jongeren.
Drie generaties bakker Ammerlaan in Voorhout
Een artikel over de Bleiswijkse bakkers(klein)zoon Theo Ammerlaan die samen met zijn vrouw Joke in 1957 van Herman Lindeboom de bakkerij met woonhuis aan Herenstraat 112 overneemt. Ze openen op ‘kermismaandag’ en introduceren met succes de moorkop in Voorhout, waarvan ze er 2200 verkopen op een bevolking van minder dan 5000 inwoners.
Touwtje
Er volgen jaren van hard werken, investeringen, moderniseringen en verbouwingen. De bakfietsen voor het venten worden vervangen. Er komen elektrokarren, een voor elk van de bakkers/venters Theo Bakker en Jan Angevaare. Theo Bakker bezorgt eerst bij de zusters in de Agnes en daarna bij de grote-gezinnen-huizen aan de Boerhaavestraat. Er hangen nog touwtjes door de brievenbussen. Als de bewoners niet thuis zijn, opent hij de voordeur met een loper, controleert de broodtrommel en vult aan. Er wordt gekocht op de pof en eenmaal per week wordt er gebeurd (contant afgerekend).
Groei
Het gezin Ammerlaan telt vier jongens: Charles, Ron, Clemens en Guido. Drie van hen worden ook bakker. In de eerste helft van de jaren zeventig raken ze in een crisis omdat kruidenierswinkels omgebouwd worden tot supermarkt. Daar wordt goedkoop fabrieksbrood verkocht en het uitventen stopt. In de jaren tachtig groeit de omzet mee met het snel stijgende aantal inwoners van Voorhout. Charles en Ron worden in 1982 medevennoten in het bedrijf en op 25 november 1988 wordt de winkel aan het nieuwe Oosthoutplein geopend. In de decaden erna worden bakkerswinkels overgenomen in Sassenheim, Noordwijk en Warmond. Het bakken wordt gecentraliseerd en op 3 oktober 2008 openen ze de nieuwe bakkerij aan de Edisonstraat 3. De winkel op Herenstraat 112 verhuist naar de nieuwe ‘Vershoek’ aan de Herenstraat. Na opnieuw een crisis in 2019 starten Mitchel, zoon van Charles en Jarno, zoon van Ron, de bakkerij door onder de naam ‘Ammerlaan De Bakkers’.
Meer over het rijksmonument, EX-VOTO en bakker Ammerlaan in Dwars Op 82 (Voorhout december 2024).
