Rijnlandse Geschiedenis streeft naar meer historische samenhang en kennisuitwisseling in de regio.

verenigingen

musea

instellingen

Stichting Oud Alkemade

De Stichting Oud Alkemade stelt zich tot doel om de geschiedenis van de voormalige gemeente Alkemade te bestuderen en levendig te houden door:
· Het stimuleren van contacten tussen belangstellenden voor regionale geschiedenis.
· Het uitgeven van publicaties over de geschiedenis en/of de bevolking van Alkemade en omgeving.
· Het organiseren van tentoonstellingen en bijeenkomsten, alsmede het geven van voorlichting en informatie.
· Het bevorderen, in stand houden en verbeteren van zaken met historische waarden, betrekking hebbende op Alkemade en omgeving.
· Het aanleggen en beheren van een historisch archief.
· Het organiseren van wandelingen door de historische kernen van de voormalige gemeente.
· Het onderhouden van contacten en zoveel mogelijk samenwerken met landelijke, regionale en gemeentelijke organisaties op historisch gebied en - zo nodig - het aansluiten bij de voor de stichting meest geëigende samenwerkingsorganen.

De gemeente Alkemade fuseerde in 2009 met de gemeente Jacobswoude en heet sindsdien Kaag en Braassem.
De Stichting Oud Alkemade beperkt zich met zijn activiteiten tot de voormalige gemeente Alkemade met de woonkernen Roelofarendsveen, Oude Wetering, Nieuwe Wetering, Rijpwetering, Oud Ade en Kaag-eiland.

Het museum is in de coronatijd gesloten geweest, maar is op 2 juni weer open gaan.
Er zijn enkele voorzorgsmaatregelen van kracht, zoals looproute en handen reinigen bij de ingang.
U bent weer van harte welkom. (in de zomervakantie op dinsdag gesloten)

Nieuws

Alkemade van toen naar nu - Een eeuw veranderingen in beeld

1 dec 2021 - Een kloek boek in A4-formaat, 226 pagina’s met ruim 200 oude foto’s uit alle dorpen van voormalig Alkemade, gecombineerd met opnieuw gefotografeerde opnames op nagenoeg dezelfde plek. De prijs is € 25,00. Verkrijgbaar bij Veenerick Boek en Kantoor en tijdens openingstijden in Museum Oud Alkemade.

Boeren blijven. Vijftig jaar platteland in beeld.

9 jun 2021 - Het boek is in vier ‘hoofdstukken’ verdeeld: (1) alles wat er op het erf te zien was, gebouwen en dieren maar ook fraaie stillevens van deuren, wagens, daken en kleine details zoals deurklinken, hang- en sluitwerk, palen en gevelteksten; (2) de koeien waar alles natuurlijk om draaide; (3) gras en hooi; en (4) andere werkzaamheden op het land zoals akkerbouw. Van alle foto’s heeft Van ’t Zelfde nauwkeurig plaats en tijd en naam van boer/ boerin genoteerd. De teksten van Hielkema zijn kort en puntig. De meeste foto’s gaan uiteraard over boerderijen in de omgeving van Leiden: vooral Warmond, Leiderdorp, Hoogmade, Zoeterwoude, Woubrugge, Koudekerk en Gelderswoude. Het fotoboek met zijn optimistische titel ademt nostalgie uit naar mensen, dieren en dingen die bezig zijn voorbij te gaan. Dus: een kostbaar cadeau, vooral voor kinderen en kleinkinderen van boeren en daggelders, en dat zijn er heel veel in deze contreien. Het is te krijgen in de boekhandel en bij de fotograaf (email: jan.vt.zelfde@gmail.com), die het zelf komt bezorgen, op de fiets. 1916 W-Books, Zwolle. 216 pagina’s, gereduceerde prijs: € 15,00. ISBN 978946258

Start jubileumjaar Stichting Oud Alkemade

8 jan 2020 - Zaterdag 4 januari startte museum Oud Alkemade het jubileumjaar met een nieuwjaarsreceptie, die druk bezocht werd. Voorzitter Lex van der Zwet kreeg een schilderij aangeboden gemaakt door Agnes Turk, waarop Alkmadders aan het werk te zien zijn. In 2020 is het veertig jaar geleden dat de toenmalige burgemeester P.J. Bolten het initiatief nam om in de gemeente Alkemade een historische vereniging op te richten. Nu zetten 42 vrijwilligers zich in om de geschiedenis van het voormalige Alkemade te bewaren, de ‘tijd van toen’ te laten herleven en over te brengen op de volgende generatie. In het jubileumjaar worden vele activiteiten georganiseerd. Zo worden er voor diverse groepen ouderenmiddagen georganiseerd, waarbij de bezoekers na de koffie/thee, rondgeleid worden door het museum. Donateurs kunnen elke laatste zondagmiddag van de maand aansluiten bij een rondleiding. Het museum is geopend op zondag van 14.00 – 17.00 uur en op dinsdag van 13.30 – 16.00 uur aan de Saskia van Uylenburglaan 22 in Oude Wetering

Agenda eendaags

Geen eendaagse items in de agenda.

Agenda meerdaags

Winters van vroeger

1 sep 2024 t/m 1 sep 2025 - Op zondagmiddag 1 september werd de nieuwe tentoonstelling “Winters van vroeger” feestelijk geopend. In de zomervakantie is er door een grote groep vrijwilligers hard gewerkt en het is een prachtig geheel geworden. Ook is er een complete wand bekleed met mooie pentekeningen van B. Klaassen met afbeeldingen uit de oude dorpen en in de Gerard van der Meer zaal zijn vaandels tentoongesteld. De tentoonstelling duurt tot juli 2025.

Artikelen

De Zuiderhem aan een gevaar ontsnapt

23 apr 2023 - In april 1930 bericht de Nieuwe Leidsche Courant dat de gemeente Haarlem tussen Rijnsaterwoude en Woubrugge een deel van het rietland en bijbehorend water De Zuiderhem wil kopen. Dit veroorzaakt veel tumult, en niet alleen onder de vissers. Ook diverse nationale (watersport)bonden, de ANWB en Natuurmonumenten klimmen in de pen. Er wordt zelfs gesproken van 'een nationale ramp'. Een boottocht met aan boord o.a. de burgemeesters van beide plaatsen, een week later gevolgd door een hoorzitting, verhindert echter niet dat de provincie Zuid-Holland toch een Hinderwetvergunning aanvraagt. Maar daar gaat zoveel tijd mee heen dat Haarlem afziet van haar plannen voor dumping in de Zuiderhem en elders een stortplaats vindt.

Priester Hendrik: de eerste Nederlandse watermanager

10 jun 2022 - In Rijnsaterwoude staat een standbeeld van een in gedachten verzonken priester met een papierrol in zijn hand. Zijn naam is Hendrik, meer persoonlijke gegevens zijn niet bekend. Wel dat hij van grote betekenis is geweest voor de ontginning van het Hollands-Utrechtse veengebied. En niet alleen hier, zijn kennis is ook overgedragen aan boeren in een vruchtbaar gebied in noord-Duitsland. Het artikel gaat over de ontwikkeling van het veenlandschap, het ontstaan van de copen en hoe onze kennis en ervaring zich over andere delen van Europa verspreidde rond het jaar 1100.

De geschiedenis van de Hanzebank

2 sep 2021 - Rond 1900 was het voor (kleine) middenstanders heel moeilijk krediet te krijgen van de grotere banken. Voor deze beroepsgroep werd een speciale bank in het leven geroepen. Door het bestuur van "De Hanzebank" werden in veel plaatsen prestigieuze bankgebouwen opgericht en goed uitziende panden opgekocht voor het vestigen van kantoren, zo ook in Roelofarendsveen maar mogelijk ook in andere dorpen en steden in de Rijnstreek. Door de recessie van de jaren dertig en de grote risico's die genomen werden voor het verstrekken van vaak ongedekte kredieten was de Hanzebank echter geen lang leven beschoren. In 1923 werd De Hanzebank failliet verklaard en de plaatselijke middenstand zwaar gedupeerd. Er is weinig bekend en overgebleven over dit initiatief. Mogelijk zijn er in de lokale archieven in de Rijnstreek nog documenten te vinden en zijn er in meerdere plaatsen Hanzebanken geweest.

KolonialeGeschiedenis 3 Nederlanders in Indië

3 apr 2021 - Ervaringen van drie inwoners van Oude Wetering in voormalig Nederlands-Indië vanaf het binnenvallen van de Japanners tot na hun capitulatie.

KolonialeGeschiedenis 2 Grote belangstelling voor Indiëgangers 1945-1950

3 apr 2021 - Naar aanleiding van de opening van de tentoonstelling Indiëgangers 1945-19450 legde José van der Meer, eindredacteur van Alkmadders en redacteur van onze website HollandRijnland, interessante reacties vast over ervaringen van Nederlandse soldaten tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (voorheen bekend als de politionele acties).

KolonialeGeschiedenis 1 Het verzwegen Indië in Oude Wetering

22 feb 2021 - Het schrijven van zijn familiegeschiedenis bracht de auteur tot een bezoek aan Oude Wetering waar hij opgroeide in een nieuwbouwwijkje. Niet alleen zijn ouders, afkomstig uit het huidige Indonesie, hadden daar traumatiserende ervaringen opgedaan, maar ook een aantal Nederlandse huisvaders die daar gediend hadden tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.

Klaas van Bourgonje begeleidt landmeter Kips. De grens van Alkemade in 1828

18 mrt 2021 - Evenals bij Rijnsaterwoude [zie het artikel van Alfred Bakker op deze website], werden ook van Alkemade de grenzen van de gemeente opgemeten en deze dienden tevens ter bepaling van de provinciegrenzen. Wethouder Klaas van Bourgonje liep mee en werd bij elke grensgemeente afgelost door de betreffende burgemeester. In het artikel kan de lezer de hele route 'meelopen'. Bijzonder is een Amsterdamse 'grootgrondbezitter', de Rooms-Catholieke Oude Armen Kantoor

75jaarVrijheid 1b. 'Wie met Gods klokken schiet, die wint de oorlog niet' De klokkenroof tijdens de Tweede Wereldoorlog.

19 okt 2020 - Uit de dorpen van de voormalige gemeente Alkemade lieten de Duitse bezetters klokken weghalen om tot kanonnen om te smelten. Een verhaal over hoe ook enkele klokken werden gespaard en nieuwe klokken werden gemaakt.

75jaarVrijheid 2. Een terugblik op de oorlogsjaren in Kaag en Buitenkaag

19 okt 2020 - Een verslag van de belangrijkste gebeurtenissen in De Kaag en Buitenkaag.

De Spaanse Griep in 1918, een voorloper van de Mexicaanse griep in 2009?

7 mei 2020 - Zoals het Coronavirus Nederland nu in de greep houdt, deed de Spaanse Griep dat in 1918

Cholera in Alkemade 1832-1866

26 mrt 2020 - In vijf gemeenten (Alkemade, Leimuiden, Rijnsaterwoude, Woubrugge en Leiden) waren in die periode honderden sterfgevallen te betreuren. De landelijke overheid was al vroeg begonnen met maatregelen om verspreiding van de ziekte te voorkomen door het inperken van menselijke verplaatsingen, quarantaine en verboden op grote bijeenkomsten. Een vergelijking met de huidige situatie met betrekking tot het Corona-virus dient zich aan. Na de laatste epidemie in 1866 ontdekte de Duitser Robert Koch de cholerabacil en kon de ziekte effectief bestreden worden.

Schansen in Alkemade 1573-1840

30 okt 2019 - In Oude Wetering wijzen twee straatnamen op de globale ligging van de Noord- en de Zuidschans die tijdens de Tachtigjarige Oorlog werden aangelegd. Op Kaageiland lag een derde schans en op het eilandje Faljeril in de Kagerplassen de vierde. Er zijn verslagen en brieven uit de tijd van het beleg van Haarlem en van Leiden van Don Frederik - de zoon van Alva - en van Francisco de Valdés over het ontstaan en het gebruik van deze schansen. De eerste drie schansen verdwenen in de 17 en 18e eeuw. Pas in 1843 is bij het graven van de ringvaart van de Haarlemmermeer de schans bij Faljeril verdwenen.

N.C. de Stoppelaar, van de Boekhorst

6 aug 2019 - Een verhaal over Nicolaas de Stoppelaar die in 1772 de eerste niet-adellijke heer van de Hoge en Vrije en Lage Boekhorst werd. Hij heeft veel betekend voor m.n. de Lage Boekhorst, een buurtschap nu behorend tot Oud Ade. Maar er kleefden ook mindere positieve kanten aan zijn handel en wandel. Lees hier wie hij was en wat hem naar de Boekhorst bracht.

Het essenhakhoutbedrijf en het 'houten' door tuinders.

4 nov 2018 - De bonenstokken van de Veense tuinders werden gemaakt van essenhakhout dat afkomstig was van landgoederen in de omgeving, zoals De Horsten en de Keukenhof. Hein Krantz beschrijft hoe dat allemaal in zijn werk ging.

Bijgeloof in Oud Alkemade: tekens en symbolen

4 nov 2018 - Beschrijving van symbolen en tekens op boerderijen, molens en andere gebouwen in Alkemade. Het lijken versieringen, maar zij dienden ter afwering van het kwaad, bevordering van voorspoed etc. Agnes Turk beschrijft ze en legt de betekenis uit in een rijk geïllustreerd artikel.

De geschiedenis van Kaageiland (deel 1 en deel 2)

3 sep 2018 - Jan Biemond beschrijft in twee artikelen de geschiedenis van Kaageiland, vanaf de middeleeuwen tot het heden. Hij plaatst deze ontwikkeling in de context van de waterstaatkundige ontwikkelingen, die voor dit geïsoleerde kerkdorp van groot belang zijn geweest. Bij de beschrijving van de ontwikkeling van het dorp zelf, komen ook de oude beroepen van de Kagenaars aan de orde: boeren, vissers en schippers. Met name de Kaagse schippers waren van groot belang voor de hele regio. Het is kortom de geschiedenis van een kleine, afgesloten gemeenschap met de nodige aandacht voor de vele connecties met de grotere verbanden in Rijnland.

Juliana's werkbezoek aan Alkemade op 20 mei 1954. Kopjes voor de koningin.

3 sep 2018 - In 1954 bracht koningin Juliana een werkbezoek aan plaatsen in Rijnland en aan Leiden. Alfred Bakker beschrijft haar tocht door de kleinere plaatsen in Rijnland en dan met name aan Alkemade (Oude Wetering), de Braassem en Woubrugge.

De Oude Kooi: van eendenkooi tot recreatieterrein

12 okt 2017 - Een eiland aan de rand van de Kagerplassen blijkt niet voor niets de Oude Kooi te heten. In een onderhoudend en informatief artikel wordt aangetoond dat Alkemade wel degelijk een eendenkooi heeft gehad. Daarmee heeft de auteur, Alfred Bakker, een aanvulling gegeven op het onderzoek naar eendenkooien in Rijnland van Milja Tielhof uit 2004.

De krankzinnige Grietje van Minden

27 feb 2017 - Geschiedenis van een krankzinnige vrouw, geboren in Alkemade, wonend in Mijdrecht, haar opname in het Dolhuis in Leiden en het getouwtrek tussen autoriteiten over wie verantwoordelijk was voor haar onderhoud.

Brusselaren aan de Braassem. Opkomst en ondergang van de ashandel in Alkemade.

24 sep 2016 - As was vroeger iets dat geld opbracht. Dit artikel verhaalt over de ashandel in Alkemade en de asschuren in Oude Wetering, Nieuwe Wetering en Roelofsarendsveen. De as werd vooral verscheept naar Vlaanderen en Brussel. Deze handel begon in 1770 en eindigde rond 1880. Ook andere gemeenten in de regio komen kort aan de orde.