Rijnlandgeschiedenis.nl gebruikt cookies om bezoek te meten en om het voor bezoekers mogelijk te maken informatie op deze website te delen via social media. Door verder gebruik te maken van deze website ga je hiermee akkoord.

Accepteer cookies

Nieuws

Rijnland als kraamkamer van sportend Nederland 

17 apr 2025 - Verslag van de bijeenkomst van Rijnlandse Geschiedenis op 10 april 2025 in Oegstgeest met als titel Rijnland als kraamkamer van sportend Nederland. Sander Wassing vertelde over het ontstaan van sportclubs in Rijnland. Michel van Gent sprak over de geschiedenis van de sport in Oegstgeest. Link naar het verslag  

Nieuwsbrief 127 - April 2025 

16 apr 2025 - In deze Nieuwsbrief informatie over: - het themanummer van Over Oegstgeest, dat gaat over de bevrijding van Oegstgeest in 1945. - over de excursie naar Den-Helder en Alkmaar op 17 mei - het boek Heren van de Oude Rijn - activiteiten van HisVo rondom Bevrijdingsdag. Link naar de Nieuwsbrief

Nieuwsbrief april 2025 

10 apr 2025 - Het is lente, de zomertijd is ingegaan. Welkom bij de april-editie van onze Nieuwsbrief, met nieuws over diverse activiteiten in de gemeente Nieuwkoop rond de herdenking van 80 jaar bevrijding. Verder leest u berichten over onze jaarvergadering en voorjaarsexcursie. Link naar de Nieuwsbrief

Nieuwsbrief maart 2025 

8 apr 2025 - Beste vrienden van het Leiderdorps Museum, Over onze activiteiten in het gehele afgelopen kalenderjaar leest u in bijgevoegd Museaal Jaarverslag 2024. Link naar de Nieuwsbrief

Nieuwsbrief april 2025 

4 apr 2025 - In deze nieuwsbrief: provincie mee op bustour langs erfgoedprojecten, Monumentenwacht gaat samenwerken met molenstichting, 80 jaar Vrijheid van start, en nieuw lesprogramma koloniaal verleden Park Rusthoff. Veel leesplezier! Link naar de Nieuwsbrief

Naar het nieuwsoverzicht

Agenda eendaags

Toonkunstorkest Leiden 150 jaar (1874-2024) 

22 apr 2025 - Lezing door Simon Andriesen - Toonkunstorkest Leiden 150 jaar (1874-2024) In 2024 bestond het Toonkunstorkest Leiden 150 jaar. Simon Andriesen, meer dan 30 jaar cellist in het orkest, schreef het jubileumboek. In zijn lezing gaat hij in op de oprichting in 1834 van de (Leidse) Maatschappij voor Toonkunst, waaruit 40 jaar later het orkest zou ontstaan. Ook de concurrentie met de (landelijke) Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst, die 'Leiden' maar al te graag wilde inlijven, komt aan de orde. Het orkest heeft in zijn 150 jaar 20 dirigenten gekend. Tijdens de lezing maken we kennis met een aantal van hen. Sommigen waren zeer belangrijk voor het muziekleven in Leiden in de negentiende eeuw, zoals Adriaan Wetrens, die ook dirigent was van Sempre Crescendo. Hij was zo populair dat het bestuur van dat orkest nog steeds jaarlijks op zijn geboortedag zijn graf schoonmaakt. Hij organiseerde om de twee jaar in de Hooglandse Kerk een tweedaags muziekfestival dat bezoekers trok uit het hele land; koningin Sophie was een van de trouwste fans. Na een bescheiden begin ontwikkelde het Toonkunstorkest Leiden zich tot een volwaardig symfonieorkest met jaarlijks drie goedbezochte concertseries. Diverse solisten die kort na hun opleiding met het orkest optraden, vonden later hun weg naar de grote beroepsorkesten. Rond de lezing wordt door een aantal orkestleden muziek gemaakt. Link: Toonkunstorkest Leiden 150 jaar (1874-2024)

avondrondleiding universiteit 28 april 2025 

28 apr 2025 - Avondrondleiding: Kunst in het Academiegebouw 28 april 2025 Het Academiegebouw van de Universiteit Leiden is niet alleen een plek van academische tradities, maar ook een schatkamer vol kunst. Tijdens een exclusieve rondleiding neemt Corrie van Maris u mee langs de kunstwerken die de eeuwenoude gangen en trappen sieren. Als specialist bij het Academisch Historisch Museum en de Diensten Bijzondere Collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden brengt zij de verhalen achter deze werken tot leven. Eén van de meest fascinerende verhalen is dat van Victor de Stuers, een rechtenstudent die zich in 1865 liet opsluiten om de wenteltrap van het gebouw te voorzien van muurtekeningen. Deze illustraties, die de trap omtoverden tot de 'Gradus Academici' - de treden van de academicus symboliseren de intellectuele klim die een student moet maken om kennis en wijsheid te vergaren. De muurtekeningen zijn een blijvende herinnering aan het studentenleven van toen én nu. In 2020 kreeg de historische kunst een hedendaagse tegenhanger met een indrukwekkend werk van kunstenaar Adam Uriel. Zijn creatie, een moderne interpretatie van De Stuers' werk, vormt een visuele dialoog tussen verleden en heden. Tijdens de rondleiding ontdekt u hoe deze kunstwerken samen een verhaal vertellen over de ontwikkeling van kennis en cultuur binnen de universiteit. De rondleiding speelt zich voor een groot deel af op een trap, daarom wordt verwacht dat u goed ter been bent. Datum: 28 april 2025 Tijd: 19.00 Duur excursie: 45 minuten Kosten: 4 euro voor leden en 6,50 voor introducés Maximaal 15 deelnemers Inschrijven via onderstaand inschrijfformulier Pas na betaling bent u officieel aangemeld. Betaalrekening: NL67INGB0005901264 op naam van HVOL Commissie Excursies Heeft u betaald maar u kunt door omstandigheden toch niet mee dan krijgt u het geld terug als u dit voor 18 april aan ons doorgeeft.    INSCHRIJFFORMULIER Link: avondrondleiding universiteit 28 april 2025

Alphen in de Tweede Wereldoorlog - 80 jaar bevrijd 

28 apr 2025 - Alphen in de Tweede Wereldoorlog: 80 jaar bevrijd Arjan van ’t Riet (oud gemeentearchivaris) en Henry Wilbrink (voorzitter van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn) houden een lezing waarin zij niet alleen stilstaan bij de oorlogsjaren, maar ook bij de bevrijding.  Na vijf jaren onderdrukking vierde de Alphense bevolking de gehele zomer van 1945 de vrijheid. Maar het was niet alleen feest. De oorlog had op alle vlakken grote schade aangericht onder haar inwoners. Hoe gingen de bevolking en de autoriteiten daarmee om?   Aan de hand van o.a. foto’s, films, posters, en herinneringen gaan we terug naar die tijd. We hopen op veel interactie. Neem uw verhalen, maar ook spullen mee, die bij de oorlog en bij de bevrijding horen.   Deze lezing wordt gehouden in Wijkcentrum Swaenswijk - Jongkindt Coninkstraat 2B te Alphen aan den Rijn en start om 14:00 uur. De entree bedraagt € 5,00 en dit is inclusief 2 koffie of thee.    

Wereldverbeteraars of zolderkamergeleerden? 

30 apr 2025 - In het kader van het 450-jarig bestaan van Universiteit Leiden organiseert LEIDSCHRIFT op 30 april een symposium met als thema: 'Wereldverbeteraars of zolderkamergeleerden? De rol van de universiteit binnen de maatschappij.' Tijdens het symposium zullen verschillende sprekers reflecteren op de relatie tussen de universiteit en de maatschappij door de eeuwen heen. Programma De sprekers zijn Judith Pollman, hoogleraar Vroegmoderne Geschiedenis en Pieter Slaman, universiteits- en onderwijshistoricus. Verder zullen ook twee studenten aan het woord zijn, Isabel en Lika. Aansluitend vindt een paneldiscussie plaats. De discussie kan daarna voortgezet tijdens de borrel. Over Leidschrift Leidschrift is een academisch historisch tijdschrift dat sinds 1984 wordt uitgegeven door Stichting Leidschrift. De redactie bestaat uit studenten Geschiedenis van de Universiteit Leiden en één docent-lid van de opleiding Geschiedenis (op dit moment Carolien Stolte). Deze redactie neemt het op zich om drie keer per jaar een nummer uit te brengen met daarin artikelen van vooraanstaande historici uit zowel binnen en buitenland. Daarnaast worden veel edities verder uitgebreid met relevante interviews of boekrecensies.  Datum: woensdag 30 april 2025 Tijd: 19:30 uur Toelichting: De inloop is tussen 19:00 en 19:30 uur. Om 19:30 start het programma. Locatie Kamerlingh Onnes Gebouw Steenschuur 25, 2311 ES Leiden Zaal: Lorentzzaal Meld je aan! De toegang is gratis, maar aanmelding is verplicht via onderstaand formulier. Aanmeldformulier

voorouderspreekuur Oegstgeest 

3 mei 2025 - Ook zo genoten van de uitzendingen van Verborgen Verleden en wilt u beginnen met onderzoek naar uw voorouders en weet u niet hoe? Of bent U al begonnen, maar loopt U ergens vast? Op onze voorouderspreekuren is iedereen van harte welkom met vragen, zowel leden als niet-leden. Deze spreekuren onder meer vinden plaats op de eerste zaterdagmorgen van de maand in de Bibliotheek van Oegstgeest, een makkelijk te bereiken locatie aan de Lange Voort in Oegstgeest. Wilt u beginnen met onderzoek naar uw voorouders en weet u niet hoe dat moet? Bent u vastgelopen met uw onderzoek of tijdens het onderzoek zijn verschillende vragen ontstaan? U bent van harte welkom op het voorouderspreekuur. Op dit spreekuur treft u enkele bestuursleden, die met u zullen meedenken en zoeken naar mogelijkheden en oplossingen. Wij helpen u graag met uw vragen over stamboomonderzoek en familiegeschiedenis. Bovendien kunt u kennismaken met het opzoeken van de gegevens via internet. Probeer zoveel mogelijk gegevens over geboortedatum en plaats van voorouders mee te nemen. De ochtend wordt in samenwerking met de Historische Vereniging Oegstgeest gehouden, als u andere geschiedenis-vragen over Oegstgeest heeft, kunt u hier ook terecht.  Adres:  Bibliotheek Oegstgeest - Lange Voort 2T Aanvang: 10.30 uur - Einde: 12:30 uur
Naar de agenda

Agenda meerdaags

Boven het maaiveld 

23 apr t/m 7 sep 2025 - In Boven het maaiveld ziet u de meest opvallende en spraakmakende ontdekkingen van 25 jaar Nederlandse archeologie (2000-2025), met bijzondere vondsten uit het hele land, van Maastricht tot Texel. De tentoonstelling presenteert meer dan vijfhonderd objecten, die afkomstig zijn van zo’n tweehonderd vindplaatsen. De voorwerpen zijn bij opgravingen letterlijk ‘boven het maaiveld’ gekomen en steken er figuurlijk bovenuit door hun betekenis en waarde. Alle Nederlandse provincies zijn vertegenwoordigd, inclusief de Caribische eilanden van de ABCSSS-groep. Ook alle soorten opgravers komen voorbij, van overheidsinstanties tot detectorzoekers en vrijwilligers. Ga naar tentoonstelling

Voorhout deelt 80 jaar VRIJHEID 

26 apr t/m 5 mei 2025 - Voor de tentoonstelling Voorhout deelt 80 jaar Vrijheid presenteert de HKV voor het eerst niet eerder gepubliceerde documenten en foto's uit de periode 1940-1945. We belichten belangrijke thema's zoals dwangarbeid, de rol van de Bisschoppelijke Nijverheidsschool (BNS) in de voedseldistributie, de brandweer, luchtbescherming, de gemudliche Duitsers die Voorhout bezochten, klokkenroof, hulp aan Nederweert, evacués en meer. Naast documenten zullen ook objecten worden tentoongesteld. Bovendien zetten we de Indiëgangers van 1948-1950 in de schijnwerpers met uitgebreid gedocumenteerde albums en objecten. Dit alles is vooraf gegaan door intensief archiefonderzoek.  De tentoonstelling is vrij toegankelijk. Locatie: De Roef St. Bartholomeuskerk, Herenstraat 47, Voorhout Openingstijden 26 april zaterdag Koningsdag 14.00-17.00 uur 27 april zondag 14.00-17.00 uur 28 april-3 mei 10.00-17.00 uur 4 mei zondag Avond openstelling, 20.30 uur 5 mei 10.00-17.00 uur

Floris Verster - Thuis in het groen 

12 apr t/m 24 aug 2025 - In de tentoonstelling Floris Verster – Thuis in het groen vormt de liefde voor de alledaagse natuur het uitgangspunt. Voor het eerst combineert Museum De Lakenhal werk van de bekende Leidse kunstschilder Floris Verster (1861-1927) met hedendaagse kunst. Annelies Dijkman, Esther Hoogendijk en Seet van Hout laten zich inspireren door Verster en gaan de dialoog aan met zijn werk. Van levensgrote schilderijen tot sculpturen en een pop-up tuin; in elk werk is de liefde voor de lokale natuur terug te vinden. De tentoonstelling is te zien van 12 april t/m 24 augustus 2025.

Expositie ‘VAREN VOOR VRIJHEID’ 

3 mei t/m 7 sep 2025 - Vanaf 3 mei 2025 presenteert Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 in het Katwijks Museum de expositie ‘VAREN VOOR VRIJHEID - de onmisbare rol van de Nederlandse koopvaardij in WOII’. AANLEIDING Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar vieren en herdenken wij ‘80 jaar Vrijheid’. In dit kader wil de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 speciale aandacht schenken aan een onderbelicht hoofdstuk uit de geschiedenis: de onmisbare rol van de Nederlandse koopvaardij in de bevrijding van Europa en Azië.   Ondanks gevaren van bommenwerpers, onderzeeboten en zeemijnen speelden Nederlandse koopvaardijschepen een cruciale rol in de bevoorrading van de geallieerden. De expositie brengt een ode aan alle opvarenden van de koopvaardij, die onder levensgevaarlijke omstandigheden hun plicht deden. Zij hielden koers! ROL KOOPVAARDIJ De expositie verhaalt over de risico’s en ontberingen die Nederlandse zeelieden hebben moeten doorstaan in de zes jaar die zij van huis waren. Ze belicht de wereldwijde overzeese geallieerde oorlogvoering tegen Duitsland en Japan. Die oorlog bestond niet alleen uit militaire, maar ook uit enorme logistieke operaties overzee. Talloze vrachtschepen, tankers, zeeslepers en passagiersschepen vervoerden, veelal in konvooi varend, jarenlang kolossale hoeveelheden materieel, munitie, troepen en voorraden over de Atlantische Oceaan, de Noordelijke IJszee, de Middellandse Zee, de Stille Oceaan en de Javazee. Nederlandse passagiersschepen vervoerden tijdens de oorlog zo’n 2 miljoen man aan troepen over de wereldzeeën. Alleen al de tot troepentransportschip omgebouwde ‘Nieuw Amsterdam’ nam bijna 400.000 manschappen voor haar rekening. Zonder deze zeetransporten zou de oorlogvoering van de geallieerden onmogelijk zijn geweest en hadden wij onze vrijheid in 1945 niet herwonnen. Nederland had begin 1940 met 1.200 zeeschepen een van de grootste koopvaardijvloten ter wereld. Deze vloot telde ruim 32.000 bemanningsleden, waarvan ongeveer 19.000 Nederlanders. VAARPLICHT De Nederlandse regering in ballingschap in Londen besloot in juni 1940 de koopvaardij te militariseren en legde bemanningsleden een vaarplicht op. Nog dezelfde maand hielpen Nederlandse schepen bij de evacuatie van Britse troepen uit Duinkerken naar Engeland. Daarna speelden ze onder meer een cruciale rol bij de evacuatie van Britse eenheden uit Griekenland in april 1941, de bevoorrading van Malta midden 1941, de invasie van Frans Noord-Afrika eind 1942 en de invasie van Normandië op en na D-Day. Bovendien namen Nederlandse koopvaardijschepen massaal deel aan de Slag om de Atlantische Oceaan, de konvooien van de Verenigde Staten naar de Sovjet-Unie en aan de konvooien over de Stille Oceaan. Ook in de Indische wateren speelde de Nederlandse koopvaardij een grote rol, vooral in de eerste maanden van 1942. ENORME VERLIEZEN In totaal gingen 525 Nederlandse koopvaardijschepen verloren, waarbij 4.200 zeelieden het leven lieten. Desondanks bleef de Nederlandse koopvaardij een essentiële rol speken, zelfs ruim na de geallieerde overwinning in 1945. Soldaten moesten met hun materieel tenslotte ook weer terug naar huis. Pas in maart 1946 werd de vaarplicht opgeheven. GROOTSTE BIJDRAGE De inzet van de koopvaardijvloot is de grootste Nederlandse bijdrage aan de geallieerde overwinning en van onschatbare waarde gebleken. Toch is deze bijdrage lange tijd onderbelicht gebleven. De expositie ‘Varen voor Vrijheid’ brengt dit dramatische verhaal in het Katwijks Museum tot leven met aangrijpende foto’s, persoonlijke voorwerpen, authentieke scheepsmodellen, indrukwekkende schilderijen, een grote wand met scheepsmodellen op schaal en een imposante maquette van een konvooi op zee. Gedurende de expositie worden rondleidingen gegeven en lezingen georganiseerd, waarin experts en nabestaanden deze bijzondere geschiedenis verder uitdiepen.  

Nieuwe expositie Historisch Museum Hazerswoude: "Spellen vertellen over WO2" 

5 mei t/m 16 aug 2025 - Tijdens de Tweede Wereldoorlog leefden 2 miljard mensen in spanning en onzekerheid. Burgers, militairen, verpleegden, gevangenen en onderduikers. De oorlog beheerste het nieuws van de dag, maar zorgde ook voor angst, verdriet, eenzaamheid en verveling. En wat doe je dan? Je gaat spellen spelen, samen met anderen of alleen. Even de stress en ellende proberen te vergeten.   Grote en kleine ondernemers speelden daar op in door het bedenken en produceren van allerlei spellen en puzzels. Eerst hadden die de oorlog als thema, maar toen de verschrikkelijke gevolgen daarvan duidelijk werden, ontstond juist behoefte aan spellen en puzzels die daar niet aan herinnerden. Ook herkennen we de schaarste aan materialen die ontstond. Wie niet over een spel beschikte, ging het zelf maken, zelfs als dat verboden was. Hulporganisaties verzonden spellen naar krijgsgevangenen, soms met verborgen hulpmiddelen om hen te helpen ontsnappen.   Hazerswoudenaar Gejus van Diggele verzamelt en bestudeert al meer dan 30 jaar alle vormen van spellen en puzzels uit de WOII periode. De duizenden exemplaren uit meer dan 50 landen geven een unieke kijk op de politieke, economische en sociale ontwikkelingen in die tijd. Authentieke foto's geven een beeld van hoe en onder welke omstandigheden werd gespeeld.   Ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding stelde Gejus een beknopte maar onthullende expositie samen over een facet van WOII dat voor velen nog onbekend is.   De expositie "Spellen vertellen over WOII" wordt geopend op zaterdag 3 mei om 13.00 uur in het Historisch Museum Hazerswoude en duurt tot en met zaterdag 16 augustus 2025. Het museum in Dorpsstraat 66 te Hazerswoude Dorp is iedere zaterdag geopend van 13.00 uur – 16.30 uur. Ook bestaat de mogelijkheid om op andere dagen met een groep een rondleiding aan te vragen. Ook op Bevrijdingsdag maandag 5 mei is het museum geopend vanaf 10.00 u.-16.00u.  
Naar de agenda

Artikelen

Poldernamen

26 mrt 2025 - Polders hebben namen, soms afgeleid van molens, de ligging, of het aangrenzende water, maar ze kunnen ook een andere, heel bijzondere oorsprong hebben. In dit artikel wordt de herkomst van de naam van een aantal polders beschreven.

De belevenissen van vier Leidse weesjongens

26 mrt 2025 - Vier jongemannen in de leeftijd van 21-24 jaar lopen op een goede dag weg uit het weeshuis aan de Hooglandsche Kerkgracht in Leiden en belanden op de Goudse kermis. Na van deze korte vrijheid genoten te hebben, beramen ze een plan om dienst te nemen bij de VOC om naar Oost-Indië te aan. Of zij de reis daadwerkelijk hebben kunnen ondernemen leest u in dit artikel.

Verhandeling over enkele minder bekende, verdwenen Sassemse molens.

22 feb 2025 - Halverwege de 15e eeuw is er al sprake van een molenconsent in Sassenheim. Deze molen zal een poldermolen geweest zijn, maar in welke gedaante hij ooit geëxploiteerd is geworden weten we niet. Poldermolens waren ooit een onlosmakelijk onderdeel van het Hollandse landschap. Naast poldermolens is er ook al heel vroeg sprake van korenmolens, wat ook weer op landbouw duidt. De achterwaterloop van een poldermolen vertoont gelijkenis met een tunnel.

De koning van Schotland en het wapen van de gemeente Teylingen

22 feb 2025 - De koning van Schotland, William the Lion, regeerde van 1165-1214. Hij voerde een rode leeuw in zijn wapen, blauw getongd en genageld, op een gouden veld. Onze eigen graaf Floris III trouwde Ada van Schotland, zijn zus, en was dus zijn zwager. Floris voerde hetzelfde wapen als William. Zij gingen samen op kruistocht en waren derhalve goed van andere kruisvaarders te onderscheiden. De gemeente Teylingen voert ditzelfde wapen, maar gebroken door een zilveren barensteel.

Waterbeheer en eendenkooien

20 jan 2025 - Rijnland is een waterrijk gebied waar eendenkooien vanaf de late Middeleeuwen dienden om wilde eenden te vangen voor voedsel in de winter. In de zestiende en zeventiende eeuw ontstonden conflicten tussen kooikers en boeren over waterstanden. Kooikers wilden hoger water voor vogelvangst, terwijl boeren lage waterstanden verlangden. Midden zeventiende eeuw werd in de Behoudenskostpolder een verbetering van de waterbeheersing gerealiseerd. Daarom bouwden kooikereigenaren kleine molens om juist water in de kooiplassen te pompen. Het leidde wederom tot spanningen tussen boeren en kooikers. Dit artikel is een mooie aanvulling op de artikelen over eendenkooien die al op de site geplaatst zijn.
Naar de artikelen

Deze website wordt mede mogelijk gemaakt door

Advertentie