Uit de geschiedenis van het Hoogheemraadschap van Rijnland

Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft een zeer interessante website, juist ook voor mensen die zich met de geschiedenis van de regio bezighouden. Het Hoogheemraadschap is natuurlijk een van de belangrijkste spelers in Rijnland, met een geschiedenis die teruggaat tot de dertiende eeuw: het is het oudste waterschap van Nederland. Het beheer van het water is natuurlijk haar hoofdtaak en dat raakt in deze streek iedereen, in iedere stad of dorp. Het Hoogheemraadschap neemt ook deel aan Rijnlandgeschiedenis.nl en heeft binnen onze site ook een eigen pagina.

Via de website kan iedereen toegang krijgen tot de archieven van het Hoogheemraadschap en de andere collecties, zoals de fraaie kaartencollectie. Er zijn ook de nodige geschiedenisverhalen op deze site te vinden, te beginnen met de Canon van Rijnland. Sinds enige tijd verschijnen hier ook korte, toegankelijke artikelen over uiteenlopende facetten van de geschiedenis van het Hoogheemraadschap. Wij hebben met het Hoogheemraadschap afgesproken dat we daar een aantal van kunnen opnemen in onze artikelenbank. Ze zijn vormgegeven in de huisstijl van het Hoogheemraadschap en ze bevatten tevens links naar het voor liefhebbers van geschiedenis en erfgoed meest interessante deel van de website, namelijk www.rijnland.net/erfgoed.

De volgende artikelen zijn nu opgenomen in onze artikelenbank:

Elie François van Dissel, ingenieur van Rijnland (1832-1908), door Peter Siepman. Een man met een brede belangstelling. Oorspronkelijk theoloog (!), werd Van Dissel ingenieur en hoofd technische dienst van het Hoogheemraadschap. Hij vergrootte de bemalingscapaciteit van het Hoogheemraadschap aanzienlijk, en trad daarnaast op als adviseur bij tal van andere waterstaatszaken, zowel binnen Rijnland als ver daar buiten. Hij was bovendien lid van de Leidse gemeenteraad en van Provinciale Staten.

Jan Pieterszoon Dou, landmeter en kaartenmaker (1573-1635), door Paul Schevenhoven. In kort bestek wordt het leven uit de doeken gedaan van deze Leidse landmeter (en wijnroeier!), die vanaf 1605 vooral veel voor Rijnland werkte. Zijn prachtige kaarten zijn een belangrijke bron voor onze kennis van de streek. Hij publiceerde ook wetenschappelijke boeken en bedacht een nieuw instrument voor het doen van metingen. Hij behoorde korte tijd tot de Leidse vroedschap, maar die carrière eindigde voortijdig omdat hij Remonstrant was.

Bartholda van Swieten, een bijzondere vrouw (1566-1647), door Peter Siepman. Deze dame was niet zo zeer bijzonder omdat zij een tijd de huismeesteres van het Gemeenlandshuis van Rijnland was: zij speelde een belangrijke rol bij allerlei diplomatieke verwikkelingen en onderhandelingen aan het eind van het Twaalfjarig Bestand en in de jaren daarna, in opdracht van eerst prins Maurits en later prins Frederik Hendrik. Met recht een bijzondere vrouw. Op haar leven werden in de negentiende eeuw nog een roman en een toneelstuk gebaseerd.

Rijnland en de stormvloedramp van 1953, door Peter Siepman. Beschreven wordt niet alleen hoe de waterwering van Rijnland zich hield bij deze rampzalige stormvloed en wat de schade in Rijnland was, maar ook hoe het Hoogheemraadschap bijstand verleende aan de zwaarst getroffen gebieden in Zuid Holland en Zeeland.

Pieter van der Does (1564-1599), door Peter Siepman. Deze telg uit het bekende Rijnlandse geslacht Van der Does was niet alleen baljuw en dijkgraaf van Rijnland, maar ook admiraal van de Hollandse vloot. Als zodanig speelde hij een niet onbelangrijke rol bij het verslaan van de Spaanse Armada in 1588. Dit uitgebreide verhaal – oorspronkelijk drie afleveringen op de website van het HHR – verhaalt zowel over zijn optreden als dijkgraaf, maar ook over zijn admiraalschap. Tijdens een militaire tocht richting de Canarische Eilanden en Santo Thomé, overleed hij op het laatstgenoemde eiland aan een besmettelijke ziekte, nog jong en ver van huis.

De waterwolf bedwongen, door Gert Koese. Dit artikel gaat over de Haarlemmermeer, het meer dat steeds meer land wegvrat en waarvoor al vanaf de zeventiende eeuw plannen werden gemaakt om het droog te maken. Dat zou pas in de negentiende eeuw gebeuren, een project waarvoor ook het Hoogheemraadschap de nodige maatregelen moest nemen, want met de droogmaking verloor dat ook 80 procent van zijn boezemcapaciteit.

Het vroegmiddeleeuwse Leiderdorp

In Leiderdorp is bij recente opgravingen een indrukwekkend aantal voorwerpen gevonden in de bedding van het verdwenen riviertje de Leitha. Die voorwerpen zijn binnenkort te zien in een tentoonstelling in Leiderdorp. Eromheen werden en worden lezingen gegeven door de archeologen Arno Verhoeven en Menno Dijkstra (30 januari). Meta Henneke doet verslag.

Klik hier voor de bespreking