Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland

Universiteitsbibliotheek koopt zeldzaam steekboekje

De Leidse Universiteitsbibliotheek is erin geslaagd om een uiterst zeldzaam ’steeck-boeckjen’ uit 1690 te kopen. Het boekje bevat humoristische, soms scabreuze gedichtjes die stellen op vrijersvoeten tijdens feestjes aan elkaar voorlazen. 

In de zestiende en zeventiende eeuw was de seksuele moraal ’opmerkelijk open’, volgens de Leidse historisch letterkundige Olga van Marion. De gemiddelde huwelijksleeftijd lag op 25 jaar, en dat betekende een ’vrijerstijd’ van zeker een jaar of tien. Er ontstond in de Republiek een uitgebreide vrijerscultuur. „Met een vrienden- en vriendinnengroep een bootje huren om te ’spelevaren’, met z’n allen het duin in, samen zingen om een tafel, dat gebeurde veel en dat werd door de ouders ook aangemoedigd.”

Het kan volgens Van Marion niet anders, of het nu opgedoken steekboekje speelde een rol bij zulke vrolijke feestjes. Het was de bedoeling dat degene die het boekje in de hand had, er willekeurig een speld in stak en de zo gekozen pagina’s openvouwde. Op de bladzijden die de speld had aangewezen, troffen de jongelieden twee versjes aan: één voor de man en één voor de vrouw. Uitgaande van het idee ’dat toeval niet bestaat’, zou de speld precies die gedichten aanwijzen die het ’hart’, het karakter van de jonge geliefden beschrijven.

Auteur: Wilfred Simons

Lees het volledige artikel In Het LD van 7 maart