Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland

Jubileumboek Sint-Jeroenskerk Noordwijk

Veel gelovigen bezoeken jaarlijks Noordwijk om Sint Jeroen te herdenken. De vermoedelijk Ierse missionaris kwam in 851 naar Noordwijk. Vijf jaar later werd hij er door de Vikingen vermoord, maar vergeten is hij nooit. In 1892 is Noordwijk voor een tweede keer aangewezen als bedevaartplaats. In een jubileumboek wordt daarop teruggeblikt. Een uitgave die mogelijk kan worden afgesloten met de eretitel ’basiliek’ voor de Sint-Jeroenskerk.

De Sint-Jeroenskerk en Oude Jeroenskerk in Noordwijk zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waar de historie afdruipt van de oudste van de twee kerken, daar wordt de jongste dit jaar nog wellicht tot basiliek verheven. Beide gebedshuizen droegen eraan bij dat Noordwijk tot twee keer toe als bedevaartplaats werd aangemerkt. In 1429 gebeurde dat voor het eerst, maar dat eindigde toen de Oude Jeroenskerk tijdens de reformatie in protestantse handen kwam. Onder paus Leo XIII volgde in 1892 de tweede verheffing tot bedevaartplaats, met dit keer de Sint-Jeroenskerk als centraal middelpunt.

In een jubileumboek blikt historicus Gerard Persoon terug op die recente geschiedenis. Cor Vink heeft al het fotomateriaal geselecteerd en John Asselbergs buigt zich over de vormgeving van het boek, dat qua formaat - hoe kan het bijna anders - een kopie is van het boek dat eerder over de toren van de Oude Jeroenskerk verscheen.

Beeldmateriaal

Het wordt een uitgave die als kleurijke aanvulling mag worden gezien op het jubileumboek dat in 1992 door onder meer Geek Slats, Thérèse van den Berg en Persoon werd geschreven ter gelegenheid van 100 jaar bedevaartplaats. Waar het boek van toen een nauwgezette en uitvoerige beschrijving gaf, laten Persoon, Vink en Asselbergs in het nieuwe naslagwerk zich veel meer leiden door het beeldmateriaal. Want door de digitalisering in de laatste 25 jaar, zijn bronnen ineens veel toegankelijker geworden. Persoon: „Via Wikimedia Commons, maar ook de Koninklijke Bibliotheek, is er nieuw en ook verbeterd materiaal online gekomen. Zo zijn we gestuit op middeleeuwse handschriften waarin de naam van Jeroen voorkomt.” Daarnaast zijn er nu ook kleurenversies beschikbaar van afbeeldingen die tot nu toe alleen in zwart-wit bekend waren.

Beeldmateriaal waarmee de historisch relevantie van Jeroen kan worden geduid. De auteur neemt een bekend schilderij van het Frans Hals Museum als voorbeeld. „Op een schilderij met vier Benedictijnse heiligen staat ook Jeroen. Hij is naast Bonifatius, paus Gregorius en Adelbert aan de rechterzijde afgebeeld met zwaard en valk.” Het kunstwerk is vervaardigd in de eerste helft van de zestiende eeuw en toont aan dat Jeroen destijds een van de meest vereerde heiligen in Holland was.

Bron: Leids Dagblad 16-12-2017